Phương Pháp Montessori là gì?

Nội dung phương pháp giáo dục Montessori tập trung thúc đẩy tiềm năng của trẻ bằng một môi trường giáo dục thân thiện, cởi mở. Trong đó các giáo viên được đào tạo bài bản về chuyên môn cùng với các giáo cụ học tập chuyên biệt.

 

Đặc điểm nổi trội ở phương pháp Montessori chính là tôn trọng cá tính riêng biệt, tính tự lập, tự do mang tính kỷ luật của mỗi trẻ. Ngoài ra, phương pháp này rất tôn trọng sự phát triển tâm sinh lý tự nhiên của trẻ, cũng như trang bị đầy đủ cho trẻ các kiến thức thực tiễn.

Trường mầm non dạy trẻ theo phương pháp Montessori sẽ xây dựng nền tảng cơ bản cho mỗi đứa trẻ. Nền tảng này sẽ được xây dựng ngay từ những năm đầu đời, đặc biệt là giai đoạn từ 2 đến 6 tuổi.

Qua đó, trẻ được phát triển đồng đều về mặt não bộ, khả năng thu nhận kiến thức cũng như hình thành những kỹ năng xã hội từ rất sớm. Tử đó có kỹ năng học tập độc lập, giao tiếp hiệu quả, tinh thần hợp tác và đoàn kết cao.

5 lĩnh vực của phương pháp giáo dục Montessori

1. Thực hành cuộc sống

Thực hành cuộc sống là dạy trẻ tương tác với môi trường xung quanh. Trẻ được học các bài học liên quan đến tự phục vụ bản thân (mặc/cởi áo khoác, buộc dây giày, chuẩn bị đồ ăn…) và chăm sóc môi trường (lau bụi trên lá, tưới cây, lau bụi trên giá kệ,…).

Những bài học này tạo cho con tính độc lập, sự tập trung, khả năng tự chủ và phối hợp, sự tự tin, tự nhận thức bản thân. Đây là mục tiêu học tập tuyệt vời với chi phí tiết kiệm nhất mà trẻ có thể luyện tập mọi lúc, mọi nơi thông qua những thứ có sẵn. Thực hành cuộc sống là hoạt động có ý nghĩa, mang đến cơ hội phát triển kỹ năng toàn diện

2. Giác quan

Kênh duy nhất tiếp nhận thông tin đưa đến não bộ của trẻ là cảm giác giác quan. Phương pháp Montessori cho trẻ 0 – 6 tuổi giúp trẻ phát triển khả năng sử dụng giác quan từ yếu đến thành thục. Từ đó thích ứng với mọi tình huống, làm cho việc học hỏi trở nên nhanh hơn.

Các bài tập dành cho trẻ đảm bảo trẻ vận dụng cả 5 giác quan để chủ động khám phá thế giới. Bao gồm nghe (thính giác), nhìn (thị giác), nếm (vị giác), ngửi (khứu giác), chạm (xúc giác) và cảm quan về không gian (vận động).

3. Ngôn ngữ

Trẻ được khuyến khích thể hiện, bày tỏ bản thân mình bằng lời, trẻ được hướng dẫn cách nhận biết mặt chữ và tô chữ…Mục tiêu mang đến sự phát triển toàn diện ngôn ngữ, linh hoạt về tư duy cho trẻ.

Ngôn ngữ không phải là 1 lĩnh vực riêng lẻ, nó bao trùm lên tất cả các hoạt động khác. Montessori đưa ngôn ngữ trở thành nền tảng vững chắc cho tương lai đọc – viết sau này.

4. Toán học

Trẻ được làm quen với các biểu tượng số học thông qua nhận biết về lượng mang tính cụ thể. Từ đó nhận biết các con số, các phép tính về số học (cộng, trừ, nhân, chia) đơn giản…

Việc học toán là khởi đầu trong lĩnh vực học tập tập trung vào việc mang lại khái niệm thứ tự. Toán học giúp trẻ hình thành tính độc lập, khả năng phối hợp tai mắt linh hoạt

5. Văn hóa (Lịch sử, Địa lý, Khoa học, Nghệ thuật)

Nội dung phương pháp giáo dục montessori văn hóa là trẻ được học về các đất nước, động vật, thời gian, lịch sử, âm nhạc… Từ đó nhanh chóng thích nghi với môi trường sống và trở thành 1 thành viên có ích cho xã hội. Montessori văn hóa giúp trẻ em hiểu được vị trí của mình, khám phá thế giới muôn màu xung quanh.

Ngoài phương pháp Montessori, ba mẹ tham khảo thêm về các phương pháp giáo dục mầm non hiệu quả khác

Nguyên tắc của phương pháp giảng dạy Montessori 

1. Tôn trọng, không áp đặt trẻ

Phương pháp Montessori là gì? Đó là phương pháp giáo dục có nguyên tắc quan trọng về “Tôn trọng quyền tự do của trẻ khi chọn cách học”. Ở các lớp học Montessori, trẻ được tự do lựa chọn hoạt động yêu thích theo nhịp độ phát triển của từng trẻ, ưu tiên sự phát triển tính tập trung và cá nhân.

Việc thầy cô và ba mẹ áp đặt suy nghĩ của mình lên trẻ, bắt trẻ phải theo ý mình hoàn toàn đi ngược với nguyên tắc Montessori sẽ khiến cho trẻ mất đi khả năng tư duy vốn có.Vì vậy, hãy để trẻ tự do khám phá trong nhà và ngoài trời theo cách của riêng mình, miễn sao trẻ được bảo đảm an toàn. Hãy để các con tiếp thu những cái mới một cách tự nhiên theo hướng trẻ muốn. Từ đó, trẻ sẽ học được cách tự lập và kích thích trí tuệ của trẻ phát triển.

2. Học tập luôn đi kèm với thực hành

Cách tốt nhất giúp trẻ vận dụng tốt được những điều học được là để trẻ tham gia vào các hoạt động thực tiễn. Trẻ có xu hướng bắt chước những hoạt động mà bản thân quan sát được. Do đó, mục đích của giáo dục Montessori là chỉ ra cách thực hiện các nhiệm vụ, để trẻ phát triển theo cách tự thực hiện chúng.

Trong các hoạt động thực hành cuộc sống, trẻ sẽ được trải nghiệm những kỹ năng thực tế như rót nước, tự mặc và cởi quần áo, để giày đúng nơi quy định, ăn uống lành mạnh hay chăm sóc môi trường bằng cách giữ lớp học sạch đẹp, tưới cây, quét bụi,… Ngoài ra, trẻ cũng được hướng dẫn  một số thói quen tốt trong cuộc sống như chờ đợi đến lượt mình, chờ hoạt động mình muốn làm hay đưa ra những lời nhận xét có tính chất xây dựng tích cực và biết lắng nghe người khác.

Những kỹ năng này sẽ giúp các con trở nên tự tin, chủ động và sẵn sàng cho cuộc sống tương lai.

3. Môi trường thân thiện, không tồn tại phần thưởng hay trừng phạt

Với quan niệm giáo dục truyền thống, trao thưởng để khuyến khích con đạt tới thành tích nào đó và trừng phạt khi con phạm lỗi bằng việc đánh đòn, la mắng, so sánh với các bạn khác là hai hình thức được áp dụng rất nhiều.

Tuy nhiên, giáo dục trẻ theo phương pháp Montessori không tồn tại và không được phép tồn tại trao thưởng và trừng phạt. Nếu trẻ làm sai một việc nào đó, hãy minh họa cách làm đúng cho trẻ. Hãy khích lệ, động viên và ghi nhận sự cố gắng của trẻ thay vì trao thưởng, khen ngợi. Đừng nghiêm trọng hóa vấn đề mà hãy tập trung giúp trẻ nhận thức được những việc trẻ làm chưa đúng.

4. Không làm ảnh hưởng đến sự tập trung của trẻ

Khi thấy trẻ đang say mê chơi một món đồ chơi nào đó, bố mẹ không nên xen vào ngoại trừ có một lý do đặc biệt. Trẻ cần sự tập trung để tìm ra nhiều cách chơi của riêng mình, cũng như giải quyết vấn đề gặp phải trong lúc chơi.

5. Thiên nhiên truyền cảm hứng cho trẻ

Theo tiến sĩ Maria Montessori, thiên nhiên giúp trẻ nhận thức được thực tế. Có rất nhiều hoạt động học tập và các cuộc phiêu lưu kỳ thú dành cho trẻ diễn ra ngoài trời với không khí trong lành thay vì ở tại lớp học hoặc trong nhà.

6. Giáo viên, ba mẹ chỉ là người hỗ trợ, đồng hành cùng trẻ

Với Montessori, trẻ sẽ là trung tâm của các hoạt động học tập. Nhà trường và gia đình phải chú trọng khai thác những tiềm năng có sẵn ở trẻ. Thầy cô giáo hay ba mẹ chỉ đóng vai trò hướng dẫn, khuyến khích trẻ chủ động với môi trường xung quanh và tự học theo năng lực và sở thích của riêng mình.

Thay vì áp đặt con theo cách của mình, ba mẹ và thầy cô nên làm bạn, đồng hành cùng các con, làm bạn với con. Trước khi phán xét việc trẻ làm đúng hay sai, chúng ta nên dạy con bằng cách làm mẫu trước để trẻ có thể nhìn nhận những điều đúng đắn. Người lớn cần phải cân bằng nguyên tắc không can thiệp trực tiếp vào việc học của trẻ, nhưng lại không được bỏ rơi trẻ. Hãy quan sát đưa ra những gợi ý và hỗ trợ tối đa khả năng tự phát triển của mỗi trẻ trong từng giờ học.

 

Câu hỏi thường gặp

1. Phân biệt lớp học Montessori và lớp học truyền thống?

Montessori giảng dạy các nội dung tương tự như lớp học truyền thông nhưng hoạt động hoàn toàn khác biệt. Giáo viên Montessori hướng dẫn trẻ tự khám phá, chia sẻ kiến thức một cách tự nhiên. Trẻ chủ động học tập một cách tập trung, tăng cường tính tự giác và yêu thích việc học.

2. Tại sao Montessori xếp trẻ theo các nhóm tuổi?

Không giống như lớp học truyền thống, Montessori xếp trẻ thành 3 nhóm tuổi: nhóm lớp mẫu giáo, nhóm 3 – 6 tuổi và nhóm 6 đến 9 tuổi. Việc phân chia theo nhóm tuổi giúp trẻ hỗ trợ tốt cho nhau trong quá trình học tập. Trẻ lớn hơn đóng vai trò lãnh đạo, hướng dẫn, chủ động chia sẻ kiến thức. Trẻ nhỏ hơn quan sát, học tập theo và nhận sự quan tâm, giúp đỡ của trẻ lớn. Sự tương tác qua lại mang đến nhiều cơ hội để xây dựng cộng đồng và nuôi dưỡng sự phát triển của lòng tự trọng.

3. Trẻ em nào phù hợp với Montessori?

Nội dung phương pháp giáo dục Montessori đã sử dụng thành công với trẻ theo thuộc mọi dân tộc, tôn giáo, trình độ kinh tế – xã trong gần 100 năm qua. Tuy nhiên hiệu quả còn phụ thuộc vào từng trẻ, có trẻ làm tốt hơn theo sự hướng dẫn của giáo viên.

Trên đây là những thông tin về phương pháp Montessori mà cha mẹ cần nhớ khi giáo dục con theo phương pháp này để đạt được hiệu quả tốt nhất.